Rehber :
   
Web Siteleri
Bölgesel Web Siteleri
Tamamýný Göster...
   
    Kullanýcý Adý:   
    Parola:           
                       

AYASOFYA MÜZESÝ

 

Günümüzde müze olarak kullanýlmakta olan Trabzon Ayasofya Kilisesi, 1. Manuel Komnenos zamanýnda (1238-1263) inþa edilmiþtir.

Fatih Sultan Mehmet'in 1461 yýlýnda Trabzon'u fethini takiben yapý, camiye çevrilmiþ ve vakýf eser olmuþtur. Ayasofya, yüzyýllar boyunca þehri ziyarete gelen seyyah ve araþtýrmacýlarýn ilgisini çekmiþtir. Trabzon üzerine anlattýklarý ile ünlü Evliya Çelebi (1648), Pitton Tournefort (1701), Hamilton (1836), Texier (1864), Trabzonlu Þakir Þevket (1878) ve Lynch (1893) yapýya önem veren kiþiler arasýndadýr.

1868 yýlýnda harap durumda olan caminin Bursa'lý Rýza Efendi'nin teþvikleriyle yeni baþtan onarýldýðý bilinmektedir. Bina I. Dünya Savaþý yýllarýnda sýrasý ile depo, hastane daha sonralarý yine cami olarak kullanýlmýþtýr. 1958-1962 yýllarý arasýnda Vakýflar Genel Müdürlüðü ve Edinburg  Üniversitesi'nin iþbirliði ile restore edilerek 1964 yýlýndan sonra müze olarak ziyarete açýlmýþtýr.

Geç Bizans kiliselerinin güzel bir örneði olan yapý, kare-haç planlýdýr ve yüksek bir merkezi kubbeye sahiptir. Nartex denilen giriþ holüne sahip olan bina üç neflidir. Neflerden ortadaki beþköþeli, yanlardakiler ise yuvarlak birer apsisle son bulmaktadýr. Nartex' in üzerinde þapel vardýr. Yapýnýn kuzey, batý ve güneyinde üç revaklý giriþ bulunmaktadýr.

Kubbe ve kasnaðý oniki köþelidir. Kubbe monoblok dört mermer sütun, kemerler ve pandantiflerle taþýnmaktadýr. Yapý ana kubbenin etrafýnda deðiþik tonozlarla örtülmüþ, çatý farklý yükseklikler verilerek kiremitle kaplanmýþtýr.

Üstün bir iþçiliðin görüldüðü taþ plastiklerde Hýristiyan sanatýnýn yaný sýra Selçuklu Dönemi Ýslam sanatýnýn da etkileri görülmektedir. Kuzey ve batýdaki revak cephelerinde görülen geometrik geçmeli bezemeleri içeren madalyonlarla, batý cephesinde görülen mukarnaslý niþler Selçuklu taþ iþlemelerindeki özellikleri taþýmaktadýr.

Binanýn en görkemli cephesi güneyidir. Burada Adem'le Havva'nýn yaratýlýþý kabartma olarak bir friz halinde anlatýlmýþtýr.

1.Sahnede; Adem ile Havva' nen yaradýlýþý,

2.Sahnede; Adem ile Havva'nýn cennette yaþayýþlarý,

3.Sahnede; Yasak elma,

4.Sahnede; Adem ile Havva'nýn cennetten kovuluþlarý,

5.Sahnede; ilk cinayetin tasviri (Kabil'in Habil' i öldürmesi) tasvirleri yer almaktadýr.

Yine bu cephede kemerin kilittaþý üzerinde Trabzon'da 257 yýl hüküm süren Komnenoslarýn sembolü olan tekbaþlý kartal motifi bulunmaktadýr. Benzer bir kartal tasviri ana apsisin dýþýnda doðu tarafta yer alýr. Bu cephede, kentaur - grifon gibi mitolojik varlýklar, güvercinler, merkezlerinde yýldýz ve hilal bulunan kare panolar, içleri bitkisel motifli madalyonlar yer almaktadýr.

Yapýnýn ana kubbesinin altýna rastlayan kýsmýnda opus-sectula tarzýnda çok renkli mermerden yapýlmýþ bir yer mozaiði bulunmaktadýr.

Ayasofya'nýn süslemelerinin önemli bölümünü meydana getiren fresklerde Ýncil'den alýnmýþ konular canlandýrýlmýþtýr:

Kubbede ana tasvir Hz. Ýsa'nýn tanrýsal yönünü aksettiren Pantacrator Ýsa'dýr. Bunun altýnda bir kitabe kuþaðý, daha altta ise melekler frizi bulunur. Ana kubbenin pencere aralarýnda Ýsa'nýn on iki havari tasvir edilmiþtir. Pandantiflerde deðiþik kompozisyonlar yer almaktadýr. Ýsa'nýn doðumu, vaftizi, çarmýha geriliþi, kýyamet günü gibi sahneler betimlenmiþtir.

Ayasofya Müzesi'nin doðu yönündeki ana apsisin dýþ cephesinde yer alan ve 1450-1850 yýllarý arasýna tarihlenen deðiþik form ve büyüklükteki kayýk ve yelkenli kazýmalarýn kimler tarafýndan ve ne amaçla yapýlmýþ olduklarý kesin olarak bilinmemektedir.

Deðiþik kiþilerin elinden çýktýðý açýkça anlaþýlan bu kazýmalarýn zaten denizci bir millet olan yöre halkýnýn inanýþlarý gereði; avlanýrken ve yolculuk esnasýnda tanrýnýn kendilerini korumasý ve bol kazanç vermesi amacýyla çizmiþ olabilecekleri düþünülmektedir.

Kule : Ayasofya Kilisesinin yanýbaþýnda yükselen kule, 1427 yýlýnda yapýlmýþtýr. Þapel olarak kullanýlan kulenin birinci katý yýkýlmýþ, çatý tonozlarý düþmüþ ve üzerindeki resimler tahrip olmuþtur. Bununla birlikte þapelin duvarlarý üzerindeki tasvirler günümüze iyi bir þekilde ulaþmýþtýr. Kulenin güneyinden bir merdivenle çýkýlan apsis bölümü yer almaktadýr. Kule, biri kuzeyde diðeri güneyde olmak üzere iki pencereden ýþýk alýr. Kemer pencereleri kuzey ve güney duvarlarýnýn merkezini doldurmaktadýr. Apsis cephesi üzerindeki tasvirlerin yapýmýna 1443 yýlýnda baþlanmýþ ve çok kýsa bir sürede bitirilmiþtir.


GülNet Ýnternet Hizmetleri, GülKom Mühendislik Bilgisayar Ltd.Þti.
Gazipaþa Mah. Cudi Bey Mektep Sok.Mahmut Reis Apt. No:7 Kat:2 Daire:4 Trabzon / TÜRKÝYE
Tel: +90 462 326 61 42 - Fax: 0 (462) 326 99 59
E-mail: info@visittrabzon.com